Cale
Jednostka:
- Długość/odległość
Zastosowanie na całym świecie:
- Stosowane przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Wielkiej Brytanii.
Opis:
Cal jest jednostką długości stosowaną przede wszystkim w systemie imperialnym oraz zwyczajowym systemie miar Stanów Zjednoczonych i jest równy 1/12 stopy i 1/36 jarda.
Definicja:
W roku 1959 cal został zdefiniowany i międzynarodowo uznany jako równowartość 25,4mm (milimetrów).
Pochodzenie:
Cal używany był jako jednostka miary w Wielkiej Brytanii od co najmniej VII wieku. W roku 1066 został zdefiniowany jako równy długości trzech wysuszonych ziarenek jęczmienia ułożonych koniec przy końcu (definicja ta przetrwała kilka stuleci).
W XII wieku cal szkocki został zdefiniowany jako równy szerokości kciuka przy nasadzie paznokcia u przeciętnego człowieka. Podobne jednostki miary istniały na wielu obszarach współczesnej Europy z odpowiednikami słowa cal w języku portugalskim, francuskim, hiszpańskim oraz wielu innych językach. Odpowiedniki te zawsze były takie same lub bardzo podobne do słów określających kciuk.
W języku angielskim słowo cal pochodzi od łacińskiej uncji oznaczającej jedną dwunastą część (cal tradycyjnie był równy 1/12 stopy).
Nawet w dwudziestym wieku różne definicje cala były w dalszym ciągu stosowane na całym świecie. Należy jednak dodać, że różniły się one o mniej niż 0,001%. W roku 1930 Brytyjski urząd standaryzacyjny przyjął cal jako równowartość dokładnie 25,4mm. Amerykańskie stowarzyszenie standaryzacyjne uczyniło to samo w roku 1933. Pierwszym krajem które prawnie zaakceptowało tę definicję była Kanada w roku 1951.
W roku 1959 Stany Zjednoczone i kraje Wspólnoty Narodów podpisały traktat wyrażający zgodę na standaryzację definicji cala jako 25,4mm.
Wspólne punkty odniesienia:
- Amerykańska moneta dwudziestopięciocentowa ma średnicę wynoszącą mniej niż cal.
- Średnica gałki ocznej dorosłego człowieka wynosi około jeden cal.
Kontekst użycia:
W 1995 roku w Wielkiej Brytanii cal (razem ze stopą, jardem i milą) został oficjalnie uznany za podstawową jednostkę miary służącą do oznaczeń na znakach drogowych i do pomiarów odległości i prędkości. Miary metryczne są obecnie podstawowym systemem, pomimo że cale są wciąż często lecz nieformalnie stosowane. Cale używane są w szczególności przez ludzi, którzy zostali urodzeni i pobierali edukację w Wielkiej Brytanii przed wprowadzeniem systemu dziesiętnego.
W Stanach Zjednoczonych geodeci używają cala definiowanego jako 1/39,37 metra. W roku 1893 został on wprowadzony przez Zakon Mendenhall, który zdefiniował również 1 stopę jako 1200/3937 metra.
Jednostki składowe:
- Cal jest tradycyjnie uznawany za najmniejszą całkowitą jednostkę długości w systemie imperialnym. Pomiary mniejsze niż cal wyraża się za pomocą ułamków cala: 1/2, 1/4 , 1/8, 1/16, 1/32, 1/64.
- W XIX wieku w Wielkiej Brytanii inżynierowie precyzyjni zaczęli posługiwać się wartościami równymi jednej tysięcznej cala, jako że powstała możliwość dokonywania pomiarów z większą dokładnością. Mnożniki tego nowego ułamka zaczęły być znane jako mile (uwaga, mila nie należy mylić z milą).
Mnożniki:
- 12 cali = 1 ft (stopa)
- 36 cali = 1 yd (jard)