Parsek
Birlik:
- Astronomiki uzynlyk / uzaklyk
Bütindünýä ulanylyş:
- Global
Häsiýetnama:
Parsek takmynan 20 trillion (20,000,000,000,000) milýa deň bolan uzynlyk birligi, 31 trillion kilometr, ýa-da 206,264 Ýer bilen Günüň aralygy.
Şeýle hem bir parsek takmynan 3.26 ýagtylyk ýylyna (Siz ýagtylyk tizligi bilen gideniňizde 3 ýyl we alty aýda geçjek aralygyňyz) deňdir.
Häsiýetnama:
Astronomlar parsek adalgasy goşulýança ýyldyzlaryň aralygyny hasaplamak üçin trigonometriýany ulanypdyrlar, emma ölçeg birligi düşünip bolmaýan aralyklara düşünmegi ýeňilleşdiripdir.
Parsek günden bir burç sekunt (burçuň 1/3600) parallel burçy bolan astronomiki obýekte çenli aralykdyr. Parallaks burçuny ýyldyz Günüň ters taraplaryndan synlananda parallaks hereketini (bir ýyldyzyň duran ýa-da has uzakdaky ýyldyzlara görä aç-açan hereketi) ölçemek arkaly tapyp bolýar. Parallaks burçy ölçeglerdäki burçuň aratapawudyny ikä bölmek arkaly alynýar.
Parallaks burçy alnandan soň, siz trigonometriýany ulanmak arkaly ýyldyza çenli aralygy ölçäp bolýar, sebäbi biz Ýeriň Günden uzaklygyny bilýäris. Günden uzaklygyň 1 burç sekuntlyk parallaks burç bilen bellenmegi parsek adalgasyny girizen Törner tarapyndan ölçeg birligi hökmünde kesgitlendi.
Parsegiň kömegi bilen ummasyz uly aralyklary hasaplamaklyk we häsiýetlendirmek aň
Asyl:
Parsek diýen adalga 1913-nji ýylda britan astronomy Herbert Hall Turner tarapyndan girizilipdir. Astronomiýada peýdaly bolan bu aralyk ölçeg birligi kesgitlenipdir, emma onuň ady bolmandyr. Roýal Astronom munuň üçin tekliplere ýüz tutupdyr. Şunlukda Turneriň teklibi kabul edilipdir. Parsek günden bir sekuntda parallaks burçy bolan astronomik predmete çenli bolan aralygyň birliginden gelip çykypdyr.
Umumy salgylanmalar:
- Sentawryň Proksimasy – Günden başga ýyldyzlaryň Ýere iň ýakyn ýerleşýän ýyldyzy, 1.29 parsek aralykda ýerleşýär.
- Akmaýanyň Ýolynyň ortasyna Ýere çeňli artykmaç 8kpc.
Ulanyş konteksti:
Astronomiýa - neýan edýän gaty uly aralygyna garamazdan, astronomiki terminologiýada parseki bagly kiçi birlik hökmünde belgileýär. Megaparsek (Mpk) bir million parsek aralygy beýan etmek üçin umumy ulanylýan birlikdir.
Komponent birlikler:
- Ýok
Birnäçe:
- kiloparsek (kpc) - 1,000 pc
- megaparsek (Mpc) - 1,000,000 pc
- gigaparsek (Gpc) - 1,000,000,000 pc